Tết Trung Thu: Hành trình tìm về nguồn gốc, ý nghĩa và phong tục truyền thống Việt Nam

Tết Trung Thu – Ngày Rằm tháng Tám âm lịch

Trong đời sống tinh thần của người Việt, Tết Trung Thu là một trong những lễ hội quan trọng và giàu màu sắc nhất. Vào ngày Rằm tháng 8 âm lịch, tức ngày 15 tháng 8 âm lịch hằng năm, khắp các làng quê, phố thị lại rộn ràng trong ánh trăng vàng, tiếng trống múa lân và mùi bánh nướng, bánh dẻo thơm lừng.
Tết Trung Thu còn được gọi với nhiều tên khác như Tết Trông Trăng, Tết Hoa Đăng hay Rằm Trung Thu. Trong tiếng Anh, ngày này được biết đến là Mid-Autumn Festival – một dịp để cả cộng đồng hướng về sự đoàn viên, gắn kết yêu thương.

---

Nguồn gốc Tết Trung Thu – Từ truyền thuyết đến đời sống

Tết Trung Thu tại Việt Nam được cho là chịu ảnh hưởng từ văn hóa Trung Hoa cổ đại, với những câu chuyện truyền thuyết đã trở thành huyền thoại:

• Hằng Nga và Hậu Nghệ: câu chuyện tình buồn gắn liền với mặt trăng.

• Đường Minh Hoàng lên cung trăng: dấu ấn để lại trong văn hóa ngắm trăng.

• Sự tích chú Cuội: chú Cuội ngồi dưới gốc cây đa, đã đi vào ký ức tuổi thơ người Việt.

Theo sách Chu Lễ và Lễ Ký từ thời Chiến Quốc, lễ hội Trung Thu đã được nhắc đến, sau đó phổ biến rộng rãi vào thời nhà Đường. Khi du nhập vào Việt Nam, Tết Trung Thu được người dân biến đổi, thổi hồn dân gian để trở thành một ngày hội gắn bó mật thiết với nông lịch, mùa màng và đặc biệt là gia đình.

---

Ý nghĩa Tết Trung Thu – Tết của đoàn viên

Không chỉ là ngày hội của trẻ thơ, Tết Trung Thu còn là dịp để gắn kết các thế hệ, vun đắp tình cảm gia đình. Ánh trăng rằm tròn đầy tượng trưng cho sự viên mãn, đoàn viên, là lời nhắc nhở mỗi người nhớ về gốc rễ, trân trọng những giá trị bền vững.
Trong ngày này, mọi người cùng nhau sum họp, chia sẻ mâm cỗ, kể cho nhau nghe những câu chuyện xưa và tạo dựng nên ký ức ngọt ngào. Với trẻ em, Trung Thu là đêm lung linh đèn lồng, tiếng trống rộn ràng và niềm háo hức được phá cỗ. Với người lớn, đó là khoảnh khắc lắng lại để trao gửi tình thân và tri ân.

---

7 phong tục đặc sắc của Tết Trung Thu Việt Nam

1. Rước đèn

Những chiếc đèn ông sao, đèn kéo quân đủ sắc màu gắn liền với ký ức tuổi thơ của biết bao thế hệ. Trẻ em nối hàng dài vừa rước đèn vừa ca hát, tạo nên bức tranh Trung Thu rộn ràng và lung linh.

2. Bày mâm cỗ Trung Thu

Mâm cỗ truyền thống thường có bánh nướng, bánh dẻo, bưởi, chuối, cốm, hồng, na… và đặc biệt là “chó bưởi” – linh vật ngộ nghĩnh được tạo từ tép bưởi, biểu trưng cho sự vui tươi. Khi trăng lên, cả gia đình cùng nhau “phá cỗ”, thưởng thức hương vị mùa thu.

3. Làm đồ chơi dân gian

Từ những chiếc mặt nạ giấy bồi, đèn ông sư, tò he, trống bỏi… đến ngày nay, nhiều nơi vẫn giữ nghề thủ công làm lồng đèn cho trẻ em, đặc biệt nổi tiếng ở Hội An, Hà Nội, TP.HCM.

4. Làm bánh Trung Thu

Hương vị Trung Thu dường như được gói trọn trong những chiếc bánh tròn đầy nhân hạt sen, đậu xanh, mứt dừa… Bánh không chỉ để thưởng thức mà còn là món quà mang thông điệp yêu thương, tri ân và gắn kết.

5. Ngắm trăng Rằm

Người Việt tin rằng trăng Rằm tháng 8 là tròn và sáng nhất trong năm. Ngồi dưới ánh trăng, cùng phá cỗ và trò chuyện, đó chính là khoảnh khắc để cảm nhận sự trọn vẹn, bình yên.

6. Hát trống quân

Tiếng trống nhịp nhàng “thình – thùng – thình” hòa cùng câu hát đối đáp nam nữ tạo nên không khí náo nhiệt, vui tươi cho lễ hội.

7. Múa lân – múa sư tử

Múa lân là hoạt động không thể thiếu, mang ý nghĩa cầu may mắn, thịnh vượng, xua đuổi tà khí. Hình ảnh lân nhảy múa trước sân đình, ngõ phố chính là biểu tượng mùa Trung Thu.

 

---

Trung Thu hiện đại – Giữ gìn truyền thống, thêm sắc màu mới

Ngày nay, Tết Trung Thu vẫn giữ trọn giá trị truyền thống, nhưng đồng thời được thổi vào hơi thở hiện đại: lễ hội đèn lồng lớn, các hoạt động cộng đồng, chương trình thiện nguyện cho trẻ em khó khăn.

Đặc biệt, trong những bữa cơm sum vầy, căn bếp gia đình trở thành trái tim của ngày lễ. Với những thiết bị hiện đại từ Canzy – như bếp từ cảm ứng đa chức năng, máy hút mùi khử sạch khói và máy rửa bát thông minh – không gian bếp không chỉ sạch thoáng, tiện nghi mà còn giúp cả gia đình có thêm thời gian tận hưởng trọn vẹn khoảnh khắc đoàn viên dưới ánh trăng rằm.

---

Kết luận

Tết Trung Thu là lễ hội chứa đựng tinh hoa văn hóa, giá trị gia đình và tình thân của người Việt. Dù qua bao thế hệ, Trung Thu vẫn là Tết đoàn viên – dịp để gắn kết, sẻ chia và trao gửi yêu thương.
Với Canzy, Trung Thu không chỉ là ngày lễ của tuổi thơ mà còn là thời điểm để nhấn mạnh vai trò của bếp – nơi sum họp, nơi khởi nguồn của hạnh phúc và tình thân trong mỗi gia đình Việt.